Các chùa Việt Nam và Trung Quốc thường thờ tượng Tiêu Diện Đại Sĩ tại các bàn thờ Cô Hồn. Gương mặt Tiêu Diện Đại Sĩ thật dữ tợn, mắt trợn trừng, lưỡi đỏ lòm thè dài ra, miệng phun lửa (tiêu diện). Người yếu bóng vía nhìn tượng không khỏi lạnh mình. Hình tượng này để điều phục các hạng chúng sanh can cường, khó dạy bảo, nhất là trong giới “cô hồn”.
Chuyện kể rằng một đêm Ngài A Nan thiền định ở một nơi thanh vắng, có một quỷ dữ hình tượng như trên đây đến cho biết trong ba hôm nữa Ngài sẽ chết. Nếu muốn kéo dài mạng sống phải bố thí thức ăn cho các cô hồn đói khát. Sáng hôm sau, Ngài A Nan trình giấc mộng lên Đức Phật Thích Ca, cầu xin cứu giúp. Đức Phật biết quỷ dữ đó chính là Bồ Tát Quán Thế Âm ứng hiện để cầu phương tiện hóa độ. Nhân đó, Đức Phật dạy phép bố thí thức ăn cho pháp giới tam thập lục bộ, hà sa nam nữ vô tự Âm Linh Cô Hồn. Đó là ý nghĩa bài tán trạo:
“Lễ cúng trai diên
A Nan nhân duyên khởi
Cứu khổ Quán Âm
Thị hiện Tiêu Diện tướng
Niệm Phật tuyên dương
Bí mật công đức lực
Cứu giúp Cô Hồn
Về nhận cam lồ vị”.
Cô Hồn là vong thức những kẻ tham chấp vào thân mạng đời trước nên không siêu thoát đuợc, vì thế mà lưu lạc, đói khát, khổ sở mãi. Nghi thức cúng thí thực có hai mục đích chính. Thứ nhất là nhắc nhở các vong thức nhận ra nhầm lẫn vì cố chấp vào thân giả hợp của mình, ngay khi biết liền thoát khổ ngạ quỷ. Thứ hai là dùng Phật Pháp chuyển hóa lòng tham lam, bỏn xẻn, nhờ vậy mà thức ăn, thức uống ít thành nhiều, ai cũng được ăn, uống, cảm thọ đầy đủ. Nghi lễ cúng Cô Hồn dạy:
“Gia trì chú thực diệu dà đà
Biến thiểu thành đa giai bảo mãn.
Nam Mô Xả Xan Tham Bồ Tát Ma Ha Tát”.
(Trì Chú linh thiêng vào lễ cúng, Biến ít thành nhiều đều no đủ. Xả xan tham là bỏ tâm ý tham lam, bỏn xẻn. Hết lòng tham thì đầy đủ, an vui, hạnh phúc ngay tức khắc)!
Cúng Cô Hồn là một Pháp làm phước bố thí cho kẻ âm. Cụ bà Lê Thị Thà, Pháp danh Nguyên Chí, thường cúng thí thực hằng tháng vào mỗi tối 14 và 30 âm lịch. Có lần nhiều việc quá bà quên cúng, vậy mà tối đó nằm ngủ, bà thấy lố nhố nhiều người cao bằng trẻ 7, 8 tuổi, đến đứng chờ thức ăn. Bà nguyện kỳ sau sẽ cúng mới yên. Rất mong quý đạo hữu cảm thương chư vị Cô Hồn, trong đó có thể có bà con đời trước của mình mà phát tâm cúng thí thực. Cúng lớn thì có khoa nghi Trai Đàn Chẩn Tế, cúng nhỏ thì một bát cháo thánh hay nắm gạo, muối, ly nước trong. Điều thiết yếu là lòng thành thì có cảm ứng. Mong lắm thay!
Nguyên Thành, 2002
